პირველი გლობალური ქსელები
ქსელური ურთიერთქმედების კონცეფციის შექმნასთან დაკავშირებით, თეორიული
სამუშაოები პირველი გამომთვლელი მანქანების გამოჩენისთანავე დაიწყო,
მაგრამ პრაქტიკულად შედეგების მიღება მხოლოდ გასული საუკუნის 60_იანი
წლების ბოლოს მოხერხდა, როდესაც გლობალური ქსელებისა და პაკეტური
კომუნიკაციის ტექნოლოგიის საშუალებით შესაძლებელი გახდა ე.წ.
სუპერკომპიუტერების ანუ Mainframe კლასის გამოთვლითიმანქანების ურთიერთ
დაკავშირება, რამაც მათი ეფექტიურობა მნიშვნელოვნად გაზარდა.
1969 წელს აშშ_ის თავდაცვის სამინისტრომ თავდაცვითი და სამეცნიერ-კვლევითი
ცენტრების სუპერკომპიუტერების ერთ საერთო ქსელში გაერთიანების იდეის
განხორციელება დაიწყო. ქსელის სახელწოდება გახლდათ ARPANET და სწორედ ეს
გახდა პირველი და ყველაზე გავრცელებული გლოვალური ქსელის- ინტერნეტის
შექმნის საფუძველი.
1974 წელს კომპანია IBM_მა სუპერკომპიუტერებისთვის ქსელური არქიტექტურის
შექმნის შესახებ განაცხადა, რომელსაც სისტემური ქსელური არქიტექტურეა ანუ
SNA ეწოდა. ამავდროულად, ევროპაში, სტანდარტების საერთაშორისო
ორგანიზაციის (ISO) მიერ, აქტიურად მიმდინარეობდა ე.წ. X.25 ქსელების
შექმნის და სტანდარტიზირების სამუშაოები.
ამგვარად, მომხმარებლის წინაშე პირველად მონაცემა გადაცემის გლობალური
ქსელები წარდგნენ, რომლებიც დიდ ტერიტორიებზე განლაგებულ კომპიუტერებს
აერთიანებდნენ.
პირველი გლობალური ქსელების შექმნის მთავარი მიღწევა, იმ დროისთვის,
ფართოდ გავრცელებული არხების კომუტაციის პრინციპებზე უარის თქმა გახლდათ,
რომლის გამოყენებაც, ათწლეულების მანძილზე, წარმატებით ხორციელდებოდა
სატელეფონო ქსელებში. ექსპერიმენტებმა და მათემატიკურმა მოდელირებამ
აჩვენა, რომ პულსირებადი ხასიათის მქონე კომპიუტერული ტრაფიკის გადაცემა
გაცილებით უფრო ეფექტურად ისეთი ქსელების საშუალებით ხორციელდება,
რომლებშიც პაკეტური კომუტაციის პრინციპი გამოიყენება.ამ დროს მონაცემები
მცირე ზომის ნაწილებად, ანუ პაკეტებად იყოფა, ყოველ პაკეტში საბოლოო
დანიშნულების კვანძის მისამართია გაწელილი და ამის შედეგად, ისინი
დამოუკიდებლად გადაადგილდებიან ქსელში დანიშნულების ადგილისკენ.
იმის გამო, რომ მაღალხარისხიანი კავშირის ხაზების დიდ მანძილებზე მონტაჟი
მნიშვნელოვან ხარჯებთან იყო დაკავშირებული, წლების განმავლობაში,
გლობალური კომპიუტერული ქსელებისთვის გამოიყენებოდა არსებული სატელეფონო
ხაზები. ასეთ არხებში მონაცემთა გადაცემის სიჩქარე 10-15 კბ/წმ_ში არ
აღემატებოდა და ამიტომ ასეთი გლობალური ქსელების მომსახურებები,
ძირითადად, მცირე ზომის ფაილებისა და ელფოსტის მიმოცვლით შემოიფარგლებოდა.
გარდა მონაცემთა გადაცემის დაბალი სიჩქარისა, ასეთ ქსელებს კიდევ სხვა
ნაკლიც ჰქონდათ, კერძოდ, გადაცემული სიგნალების მნიშვნელოვანი დამახინჯება.
გლობალური კომპიუტერული ქსელების ტექნოლოგიის გავითარება ბევრადაა
დამოკიდებული სატელეფონო ქსელის პროგრესზე. 60_იანი წლების ბოლოსთვის
სატელეფონო ქსელებში სულ უფრო მომრავლდა ხმის ციფრულ ფორმატში გადაცემის
ტექნოლოგიის გამოყენების მაგალითები, რის გამო შემუშავებული იქნება
პლეზიოქრონული ციფრული იერარქია- PDH (ხმის და მონაცემთა გადაცემის
ციფრული მეთოდი, დაფუძნებული არხის დროითი დაყოფის პრინციპზე და სიგნალის
იმპულსურ-კოდური მოდულაციის საშუალებით წარმოდგენის ტექნოლოგიაზე.),
რომელიც მონაცემთა გადაცემას 140 მგბ/წმ_მდე სიჩქარით უზრუნველყოფდა.
მოგვიანებით, 80_იანი წლების მიწურულს, გამოჩნდა სინქრონული ციფრული
იერარქიის ტექნოლოგია SDH (განეკუთვნება, ოპტიკურ-ბოჭკოვანი არხების
მეშვეობით, მონაცემთა გადაცემის ტექნოლოგიებს, რომელიც უზრუნველყოფს
სხვადასხვა მოცულობის ციფრული სიგნალის გადაცემას.), რომელმაც პრაქტიკულად
მთლიანად ჩაანაცვლა წინამორბედი პლეზიოწრონული ციფრული იერარქია და
ციფრული არხების სიჩქარული დიაპაზონი 10გბ/წმ_მდე დააფართოვა.
დღეს მონაცემტა გადაცემის გლობალური ქსელები, მრავალფეროვნებითა და
მომსახურების ხარისხით ლოკალურ ქსელებს გაუტოლდნენ, რომლებიც, მიუხედავათ
იმისა, რომ გაცილებით უფრო გვიან გამოჩნდნენ, დიდი ხნის
მანძილზე ინარჩუნებდნენ მოწინავე პოზიციებს.
ლოკალური ქსელების სტანდარტული ტექნოლოგიების გამოჩენა
გასული საუკუნის 80-იანი წლების შუა პერიოდში გამოჩნდნენ კომპიუტერების
ლოკალურ ქსელებში გაერთიანების სტანდარტული ტექნოლოგიები, რომელთა
საშალებითაც მცირე ზომის ტერიტორიაზე განლაგებული კომპიუტერების
ერთმანეთთან დაკავშირება მოხერხდა. მათ შორის იყო: Ethernet, Arenet,
Token Ring, Token Bus და ცოტა მოგვიანებით, FDDI.
ლოკალური ქსელების ყველა
სტანდარტული ტექნოლოგია დაფუძნებული იყო პაკეტების კომუტაციის პრინციპზე,
რომელმაც წარმატებით დაამტკიცა თავისი უპირატესობა გლობალურ ქსელებში
მონაცემთა გადაცემის დროს.
სტანდარტული ქსელური ტექნოლოგიების გამოჩენამ ლოკალური ქსელის გაშენების
ამოცანა მნიშვნელოვნად გაამარტივა. ამისთვის საჭირო იყო მხოლოდ შესაბამისი
სტანდარტული ქსელური ადაპტერის, მაგალითად Erthernet და კაბელის შეძენა,
შემდგომ კაბელის და ადაპტერების ერთმანეთთან მიერთება სტანდარტული
გადამყვანების მეშვეობით და კომპიუტერზე სპეციალური ქსელური ოპერაციულიუ
სისტემის დაყენება (მაგ.:Novell Net Ware). ამის შემდეგ ქსელის
ფუნქციონირებას იწყებდა და ყოველი ახალი კომპიუტერის შემდგომი მიერთება
შეფერხებას არ იწვევდა.
90_იანი წლების მიწურულს, ლოკალური ქსელების ტექნოლოგიებს შორის,
გამოვლინდა აშკარა ლიდერი Erthernet ტექნოლოგიების ოჯახი, რომელშიც
შედიოდნენ: კლასიკურიუ Erthernet ტექნოლოგია მონაცემთა გადაცემის 10გბ/წმ
სიჩქარით, 100მგბ/წმ სიჩქარიანი Fast Erthernet ტექნოლოგია და Gigabit
Erthernet ტექნოლოგია, რომელიც 1000მგბ/წმ სიჩქარეს უზრუნველყოფდა.
Erthernet ტექნოლოგიის ასეთი წარმატება შეიძლება აიხსნას რამდენიმე
მიზეზით: პირველ რიგში, ტექნოლოგიების მუშაობის მარტივმა ალგორითმებმა
ErthernetErthernet ტექნოლოგია, მუშაობის პრინციპების მიხედვით, ძალიან
ახლოსაა ერთმანეთთან, რეაც მნიშვნელოვნად ამარტივებს მათ ბაზაზე აგებული
ქსელების მომსახურებასა და ერთმანეთთან ინტეგრირებას.
კომპიუტერული ქსელების განვითარების ისტორიაში- გასული საუკუნის 80_იანი
წლების დასაწყისში კიდევ ერთ მნიშვნელოვან მოვლენასთანაა დაკავშირებული-
შეიქმნა პირველი პერსონალური კომპიუტერები (PC).
ეს მოწყობილებები იდეალურ ელემენტებს წარმოადგენენ ლოკალური კომპიუტერული
ქსელების შექმნისთვის: ერთი მხრივ, მათი სიმძლავრე საკმარისი იყო ქსელური
პროგრამული უზრუნველყოფის მუშაობისთვის, მეორე მხრივ კი, რთული ამოცანების
დამუშავების დროს, აშკარად ჩანდა მათი გამოთვლითი სიმხლავრეების
გაერთიანების საჭიროება. გარდა ამისა, საჭირო იყო ძვირად ღირებული
ბეჭდვითი მოწყობილობებისა და დიდი მოცულობის ინფორმაციის საცავების საერთო
გამოყენების პრობლემის გადაწყვეტა. პერსონალურმა კომპიუტერებმა ფართო
გავრცელება ჰპოვეს ლოკალურ სამომხმარებლო ტერმინალების ფარგლებს და
ინფორმაციის შენახვა-დამუშავების ცენტრების, ანუ ქსელური სერვერების
ფუნქციებიც შეითავსა, რითაც მნიშვნელოოვნად შეარყია ერთ დროს გაბატონებული
სუპოერკომპიუტერების პოზიციები.
პერსონალური კომპიუტერების გამოჩენამ მძლავრი კატალიზატორის როლი შეასრულა
ლოკალური ქსელების სწრაფი განვითარების საქმეში, მათ შესანიშნავი
მატერიალურ-ტექნიკური საფუძველი შექმნეს საწარმოებშI არსებული ათობით და
ასობით კომპიუტერის სახით, რომელთა ერთმანეთთან დაკავშირების საკითხი
ძალზე აქტუალური გახდა მომდევნო წლებში. მოწყოლიბების დაბალი ფასი
განაპირობა, აგრეთვე, სიჩქარეების იერარქიის ფართო დიაპაზონი განაპირობებს
ლოკალური ქსელის რაციონალურად მნიშვნელობას იმ ტექნოლოგიების გამოყენებით,
რომლებიც ყველაზე კარგად აკმაყოფილებს მომხმარებლის მოთხოვნებს.
მნიშვნელოვანია ის ფაქტიც, რომ ყველა
TCP/IP ოქმების ოჯახში
კომპიუტერულ ქსელებზე საუბრის დროს TCP/IP ქსელური ოქმების ოჯახისთვის
ავლა შეუძLებელია. ქსელური ოქმების ეს ოჯახი აშშ_ის თავდაცვის სამინისტროს
შეკვეთით შეიქმნა გასული საუკუნის 70_იანი წლების მიწურულს და დღეს,
მსოფლიოში, ყველაზე გავრცელებულია. მისი საშუალებით ინტერნეტის ქსელში
ერთმანეთთან 100 მილიონზე მეთი კომპიუტერია დაკავშირებული. მართალია,
TCP/IP ოქმების ოჯახი განუყოფლადაა დაკავშირებული ინტერნეტის ქსელთან,
მაგრამ არსებობს მრავალი ლოკალური, კორპორატიული და ტერიტორიული ქსელები,
რომლებიც უშუალოდ ინტერნეტის ნაწილს არ წარმოადგენენ და კომუნიკაციისთვის
TCP/IP ოქმების ოჯახს იყენებენ. იმისთვის, რომ ეს ქსელები ერთმანეთისგან
განასხვაონ, მათ TCP/IP ან, უბრალოდ, IP ქსელებს უწოდებენ.
TCP/IP ოქმების ოჯახის სახელი მისი შემადგენელი ორი ძIრითადი TCP და IP
ოქმების სახელწოდებიდან გამომდინარეობს. IP, ანუ ინტერნეტოქმი
უზრუნველყოფს ქსელში კომპიუტერებს შორის პაკეტების გადაცემას, ხოლო TCP,
ანუ გადაცემის კონტროლის ოქმი ქსელში ამ პაკეტების გადაცემის სანდოობასა
და საჭირო თანმიმდევტობას უზრეუნველყოფს.
არსებობის მრტავალი წლის მანძIლზე TCP/IP ოქმების ოჯახმა დამატებითი
ოქმების დიდი რაოდენობა გააერთიან, მათ რიცხვს განეკუთვნებიან ისეთი
პოპულარული ოქმები, როგორებიცაა: ფაილების გადაცემის ოქმი FTP, ტერმინალის
ოპტიმირების პროტოკოლი Erthernet, ელექტრონული ფოსტის გადაცემის ოქმი
SMTP, ჰიპერტექსტური ოქმები WWW და მრავალი სხვა.
იმის გამო, რომ TCP/IP ოქმების ოჯახი, თავდაპირველად, შემუშავებული იყო
ინტერნეტქსელში გამოსაყენებლად, მას უამრავი განსაკუთრებული თვისება აქვს,
რაც მას უპირატესობას აძლევს სხვა ქსელურ ოქმებთან შედარებით,
განსაკუთრებით, როდესაც საუბარია გლობალიური ქსელების შექმნაზე. ამ ოქმის
ძალზე მოსახერხებელ თვისებას მონაცემთა პაკეტების ხელახალი ფრაგმენტირების
საშუალება წარმოადგენს. ხშირად დიდი გლობალური ქსელი რამდენიმე უფრო მცირე
ზომის ქსელებისაგან შედგება. სხვადასხვა შემადგენელ ქსელში გადაცემული
პოაკეტების მაქსიმალური ზომა შეიძლება ერთმანეთისგან განსხვავდებოდეს.
ასეთ შემთხვევაში, ერთი ქსელიდან მეორეში გადასვლისას, შეიძლება დადგეს
გადაცემული პაკეტის რეამდენიმე ნაწილის დაშლის აუცილებლობა, რასაც
pb[TCP/IP შემადგენელი IP ოქმი ეფექტურად უზრუნველყოფს.
TCP/IP ტექნოლოგიის კიდევ ერთ განსაკუთრებულ თვისებას წარმოადგენს
მისამართების მოქნილი სისტემა, რაც, ანალოგიური დანიშნულების სხვა
ოქმებთან შედარებით, სხვადასხვა ტექნოლოგიებზე აგებული ქსელების
გაერთიანებას უფრო მარტივს ხდის. ეს თვისება, აგრეთვე, ხელს უწყობს TCP/IP
ტექნოლოგიის გამოყენებას დიდი ჰეტეროგენული ქსელების (ქსელი, რომელშიც
სხვადასხვა ოპერაციული სისტემებსა და ოქმებზე მომუშავე კომპიუტერებია
გაერთიანებული) შექმნის დროს.
კომპიუტერულმა ქსელებმა, ასრსებობის მანძილზე, განვითარების დიდი გზა
განვლომ სპილენძის მვათულები ჩაანაცვლა ოპტიკურ-ბოჭკოვანმა კაბელმა.
გამოჩნდა მონაცემთა გადაცემის უსადენო სისტემები. ეს განვითარება
გრძელდება და არავინ იცის, თუ როგორი იქნება მონაცემთა გადაცემის
სისტემები, თუნდაც 2-3 წლის შემდეგ. დაბეჯითებით მხოლოდ ერთის თქმა
შეიძლება- მომავალში მონაცემების გადაცემა კავშIრგაბმულობის ინდუსტრიის
ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი ნაწილი იქნება და ამის საფუძველი უკვე
დღეს არსებობს.
|
